„Poproszę dobry magnez” – z taką prośbą ze strony pacjentów spotykamy się jako farmaceuci codziennie. Dobry, czyli jaki? Czy potrzeba suplementacji magnezu, jest napędzana przez reklamy preparatów, czy może rosnącą świadomość konsumencką? I najważniejsze – czy magnez pozytywnie wpływa na układ nerwowy i rzeczywiście warto go regularnie przyjmować?

Rola magnezu w organizmie człowieka

Magnez to jeden z kluczowych makroelementów, który jest niezbędny do zapewnienia homeostazy organizmu. Homeostazy, czyli równowagi polegającej na zdolności utrzymania stałego środowiska niezależnie od zmian ze strony otoczenia. Mimo tego, że pierwiastek bierze udział w licznych reakcjach biochemicznych zachodzących w komórkach, słuszność jego suplementacji rodzi wiele pytań. Czy rzeczywiście powinniśmy dostarczać magnez, stosując preparaty bez recepty?

Dobowe zapotrzebowanie na jony magnezu wynosi od 320 do 420 mg, jednak jest ono uzależnione od płci, wieku, ciąży, a także przyjmowanych leków oraz chorób przewlekłych. Tak jak wspomniałam wcześniej, pierwiastek ten bierze udział w szeregu procesów, m.in. reguluje cykl komórkowy, jest stabilizatorem mitochondriów, lizosomów i rybosomów. Zapobiega niedotlenieniu mięśnia sercowego, chroni tkankę łączną oraz naczynia krwionośne. Oddziałuje ponadto na procesy mineralizacji kośćca, a także jest niezbędny w produkcji insuliny. Jak więc widzimy, magnez wywiera niebagatelny wpływ na niemal każdą jednostkę organizmu. A jak działa na układ nerwowy? [1].

Magnez a układ nerwowy

Na aptecznym rynku znajdziemy co najmniej kilkadziesiąt preparatów zawierających sole magnezu – organiczne i nieorganiczne, mające status suplementu diety lub leku (np. MagneB6, Magnefar B6, MagLek, Chela-Mag B6, Asmag, Magnezin). Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w ulotkach, preparaty mają poprawiać koncentrację, zmniejszać objawy zmęczenia, łagodzić wahania nastroju, a także redukować kurcze mięśniowe oraz drżenie powiek. Aby przekonać się o słuszności suplementacji tychże produktów, przyjrzyjmy się wynikom kilku badań klinicznych oceniających wpływ magnezu na układ nerwowy [1] (czytaj także: Najlepiej przyswajalny magnez – leki dostępne w aptece, Czy witamina B6 faktycznie wpływa na wchłanianie magnezu?).

Wykazano, że magnez jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego jako całości. Jego niedobór, określany mianem hipomagnezemii, może prowadzić do apatii, uczucia lęku, a nawet splątania i dezorientacji [2]. Badania przeprowadzone w 2015 roku wykazały, że regularna suplementacja magnezu wpływa korzystnie na zdrowie dzieci ze zdiagnozowanym ADHD i jednoczesną hipomagnezemią. W trakcie suplementacji zauważono faktyczną poprawę koncentracji oraz zmniejszenie nadpobudliwości.

Badano również wpływ związków magnezu na redukcję subiektywnego odczuwania lęku. I tym razem wykazano istotny wpływ jonów pierwiastka na układ nerwowy [2]. Co ciekawe, hipomagnezemia może być przyczyną zmian funkcjonalnych w tych strukturach OUN (ośrodkowy układ nerwowy), które odgrywają znaczącą rolę m.in. w procesach uczenia się. Niedobór pierwiastka może zaburzać przekaźnictwo nerwowe w układzie limbicznym i korze mózgowej. To z kolei wpływa na procesy zapamiętywania, koncentracji, a co za tym idzie, nabywania i utrwalania nowych informacji [3].

Czy magnez pomaga na bezsenność?

Niektórzy naukowcy uważają, że suplementacja magnezu sprzyja procesowi leczenia bezsenności. Aby to potwierdzić, przeprowadzono badania polegające na przyjmowaniu 500 mg jonów magnezu przez okres 8 tygodni (grupa badawcza) oraz placebo (grupa kontrolna). Zaobserwowano poprawę jakości snu, a także wydłużenie czasu jego trwania. Co więcej, badania laboratoryjne wykonane z krwi wykazały zwiększenie poziomu melatoniny (hormonu odpowiedzialnego za regulację rytmu dobowego), a także obniżenie stężenia kortyzolu, czyli tzw. hormonu stresu [4, 5].

Chcąc sięgnąć po preparat zawierający magnez, pamiętajmy, że nie może on zastąpić leków przepisanych przez lekarza! Produkty dostępne bez recepty mają za zadanie wspomóc osiągnięcie stanu równowagi organizmu – stąd tak ważne jest zastosowanie odpowiedniej dawki soli magnezu. Podsumowując, zanim zastosujemy konkretny lek, skonsultujmy to z lekarzem bądź farmaceutą (czytaj także: Magnez – działanie, źródła i objawy niedoboru).

 Bibliografia:

[1] Wiciński M., Kościński B., Malinowski B., Długi K., Ozorowski M., Pawlak-Osińska K.: Wpływ doustnej suplementacji magnezu na kondycję psychofizyczną. Copyright © 2019 Via Medica ISSN 1897–3590

[2] Serefko A, Szopa A, Poleszak E. Magnesium and depression. Magnes Res. 2016; 29(3): 112–119, indexed in Pubmed: 27910808.

[3] Wang J, Um P, Dickerman BA, et al. Zinc, Magnesium, Selenium and Depression: A Review of the Evidence, Potential Mechanisms and Implications. Nutrients. 2018; 10(5): 584, doi: 10.3390/nu10050584, indexed in Pubmed: 29747386.

[4] Grabska-Kobyłecka I, Nowak D. Sleep, insomnia and its treatment – a brief review of current knowledge on the subject with a special attention to herbal medicine. Pediatr Med Rodz. 2014; 10(3): 270–277, doi: 10.15557/pimr.2014.0030.

[5] Abbasi B, Kimiagar M, Sadeghniiat K, et al. The effect of magnesium supplementation on primary insomnia in elderly. A double-blind placebo-controlled clinical trial. J Res Med Sci. 2012; 17(12): 1161–1169, indexed in Pubmed: 23853635.